Gezonde afhankelijkheid versus ongezonde afhankelijkheid
Houden van iemand, is iets wat essentieel voor bijna alle mensen is. Je kunt er ontzettend veel voldoening uit halen. Weten dat je geliefd bent en houden van jouw geliefden, kan een onmiddellijk geluksgevoel bij je opwekken.
Uiteindelijk weet je, dat als het er op aan komt, onze dierbaren, datgene zijn, wat voor ons het allerbelangrijkst is in het leven. Het is een oerbehoefte van de mens, zowel lichamelijk als psychisch, om andere betekenisvolle mensen nodig te hebben. Samenzijn met anderen, hebben we van oudsher nodig voor onze overleving.
Omdat liefde gepaard gaat met zulke sterke gevoelens, is het niet altijd makkelijk vast te stellen, wat nou een gezonde basis is voor een langdurige relatie. Een paar basis ingrediënten zijn er echter wel: respect, acceptatie, begrip, veiligheid en compassie voor de ander. Een belangrijke voorwaarde is ook dat er een gezonde portie zelfwaardering tegenover staat. Het is goed om je bewust te zijn van wat jijzelf in huis hebt en wat jouw valkuilen zijn. Het is fijn als je vertrouwen hebt in je eigen mogelijkheden en je zeker bent van jouw eigen kwaliteiten en verbeterpunten. Zo word een liefdesrelatie, minder snel ervaren als belastend of een belemmering, maar als een mogelijkheid om jezelf verder te ontwikkelen met als resultaat dat je moeitelozer en beter om kunt gaan, met thema's en zaken, die aanvankelijk erg moeilijk of pijnlijk voor je waren. Kortom we groeien, worden niet alleen ouder, maar ook steeds wijzer. Zelfkennis en mentale flexibiliteit helpen enorm om sterke en langdurige relaties met anderen aan te gaan.
We zijn inmiddels zo gefocust in onze maatschappij op het individu en individualisering, dat sommige mensen het niet prettig vinden om te erkennen dat ze liever niet alleen zijn. Dat ze graag een partner willen vinden, of dat hun geluk voor een heel groot deel afhangt van de kwaliteit van hun relatie(s). Dat het hebben van directe naasten, mensen waar je bij hoort, mensen die er onvoorwaardelijk voor je zijn en van je houden, een diepliggende, misschien wel allergrootste wens is. Het druist een beetje in tegen de huidige mentaliteit dat je vooral jezelf op de eerste plaats moet zetten, dat je niemand nodig moet hebben.
De behoefte om ergens bij te horen is 1 van de grootste oerdrijfveren van de mens. Bijna alle nare emoties gaan over de beschadiging, of over het bedreigd zijn, van een relatie met een ander.
En bijna elke positieve emotie, gaat over versterken of verbinden van die relaties. Het sterftecijfer is stukken hoger en ligt op jongere leeftijd, bij mensen die helemaal alleen in het leven staan, dan bij mensen die nauwe banden hebben met anderen.
Als het een oerbehoefte is, dan is de kans groot, dat we sterke lichamelijke reacties zullen hebben, bij een gemis aan-, een gebrek aan-, of een bedreiging van-, deze relaties.
De grootste onderliggende angst in de liefde blijkt volgens een onderzoek vanuit de sociale psychologie, de angst voor afwijzing en verlating te zijn. Om onze belangrijke mensen, bron van vreugde, zingeving, plezier, steun, solidariteit kwijt te raken. Uit dat onderzoek bleek dat de meeste mensen angstiger zijn voor afwijzing en verlating en daar veel vaker aan denken, dan aan doodgaan.
Ik wil graag verduidelijken dat ik geloof dat iedere liefdesrelatie een bepaalde afhankelijkheid met zich meebrengt.
Maar soms weet je dat het misschien toch anders zit. Misschien heb je in jouw leven iets naars mee gemaakt, waardoor je een bepaald patroon hebt ontwikkeld, wat maakt dat je de neiging hebt je op een sub-assertieve manier op te stellen in een relatie. Het kan zijn dat je het gevoel hebt verzeild te zijn geraakt in relatie(s) waarin elke vorm van gelijkwaardigheid en wederkerigheid ontbreekt.
Misschien voel je je wel bijna altijd verantwoordelijk voor ieder meningsverschil en word je constant belaagd door schuldgevoelens. Het kan ertoe leiden dat je aan jezelf gaat twijfelen. Je wordt passief, voelt jezelf minderwaardig en een hopeloos geval. Je gaat conflicten vermijden. Je maakt niet meer duidelijk wat je wilt en waar jouw grenzen liggen. Je stopt voor jezelf op te komen en geeft de ander steeds vaker zijn zin. De weegschaal slaat door in de relatie naar de kant van de andere partner. Jij geeft jezelf praktisch over, door weinig tot niks meer terug te vragen.
De prijs die je ervoor betaald, is dat je je nooit meer af hoeft te vragen wie je bent, wat jij wilt, wat je voelt, of wat je nodig hebt. Misschien verwacht je inmiddels dat de ander dat wel zal zeggen?
Een schamel bijkomstig voordeel is dat je de ander de schuld kunt geven van alle keuzes en gevolgen die voortvloeien uit deze ongezonde interactie .
Datgene wat de liefdes afhankelijkheid zo slopend maakt, is de totale ontkenning van de naar liefde zoekende en behoeftige persoon in de liefdesrelatie, zowel diens emoties, gedachten, behoeften en wensen.
En naarmate dit vaker gebeurd, dan voel je je steeds onwaardiger om iets te vragen of te eisen, tot aan het punt dat je niet meer in staat bent om je los te maken uit de ongezonde relatie waarin je je bevindt.
Op deze manier, verlies je de mogelijkheid om te kiezen wat goed voor jou is.
Wanneer dit gebeurd, en je beseft dat je je gevangen zit in een ongezonde relatie, een kooi die je misschien zelf hebt gebouwd, is het belangrijk om goed te beseffen wat de dynamieken zijn, die jou in deze situatie hebben gebracht. Stop met de zelfverwijten en werk aan jouw positieve zelfbeeld.
In dit soort gevallen is het heel erg raadzaam om de hulp in te schakelen van een therapeut/ counselor of soort gelijke therapeutische hulp.
De therapie kan jou helpen, hoe jij zelf leert jouw zelfbeeld te versterken, hoe je je beter jouw eigen belangen kunt behartigen en hoe je makkelijker mensen leert herkennen die bereid zijn wederkerige en gezonde relaties te onderhouden met jou. En misschien, als dat nodig is, hoe jij zelf makkelijker kunt accepteren wat jou is overkomen, zonder dat je verzandt in schuldgevoelens of schaamte.